DÊ, THỊ TRƯỜNG TỶ ĐÔ

 

(Ảnh: một quầy bán thịt chợ Tân Mỹ, Quận 7, Sài Gòn)

Những năm sinh sống ở Myanmar, tôi thường hay đưa vợ đi chợ vào ngày cuối tuần. Các quầy thịt trên chợ được bày bán cơ man nào là hàng hóa. Bà bán thịt dê ngồi cạnh bà bán thịt heo, thịt bò, thịt gà. Những đường dao nhanh nhẹn, cứ một lạng thịt dê là 1000 Kyats (tương đương 17.000 vnđ), một kilogam thịt dê giá 170.000 vnđ. Người nội trợ tha hồ lựa chọn, và trên mâm cơm của người Burma thịt dê hiện diện như là món ăn bình dân. Các bà nội trợ Miến có kiến thức chế biến thịt dê được truyền dạy từ đời  bà, đời mẹ mà chẳng cần trường lớp hay kênh Youtube nào cả.

Ở Việt Nam, nhiều người vẫn quan niệm thịt dê là món ăn cao lương mỹ vị, chỉ xuất hiện lúc tiệc tùng, đình đám. Bởi thế ca dao mới nói: “Từ nay ba thứ nên chừa – Rượu nồng, Dê béo, gái vừa đương tơ”, dê phải đi kèm với rượu và mỹ nữ mới là dê. Đi tới các quầy chợ, chả thấy bán thịt dê. Một bà bán bún rất ngon ở chợ gần nhà tôi khi được hỏi nếu có miếng thịt dê chị sẽ làm gì, bà trả lời ngon lành “không biết làm món chi hết”.

Để con dê có được thị trường tỷ đô, nó phải đi vào mâm cơm gia đình, có những trang trại chăn nuôi dê lớn (hay nuôi gia công) và kiến thức chế biến thịt dê phải được người nội trợ nằm lòng.

1. Để vào được mâm cơm

Những năm 1979, đất nước tan tác sau chiến tranh, nghèo đói níu kéo. Người ta phải ăn bo bo thay cơm. Nào đâu có miếng thịt gì, có ai biết chế biến miếng thịt heo. Chỉ đến khi CP vào Việt Nam 1993, Vissan, Dabaco ra đời thì đa phần người dân Việt có miếng thịt heo và các sản phẩm khác (xúc xích, giò chả …). Hiện nay thị trường thịt heo trị giá 10 tỷ Mỹ kim.

Nguyên nhân để con heo chiếm thế thượng phong trong ngành thực phẩm ngoài yếu tố sinh học, vòng đời mang thai ngắn 114 – 115 ngày, một lần đẻ được 10-15 con, thời gian vỗ béo nhanh đạt trọng lượng 80-90 kg xuất chuồng. Liên quan đến vấn đề chính sách nhà nước, họ có nhiều biện pháp hỗ trợ trực tiếp và gián tiếp đến hộ chăn nuôi heo.

Theo số liệu mới nhất của tổ chức nông lương thế giới năm 2018, đàn heo Việt Nam có đến 49.7 triệu con.

Hệ thống bán buôn, bán lẽ đa dạng. Từ siêu thị, mini mart đến các sạp chợ truyền thống.

Con dê thì sao? Vòng đời mang thai 147-150 ngày, một lứa đẻ trung bình 2 - 3 con. Thời gian vỗ béo 3 tháng đạt trọng lượng 40-45 kg xuất chuồng. Và hộ nông dân nuôi dê không được hỗ trợ những gói tín dụng hay phương pháp chăn nuôi hiệu quả. Hiện nay tổng đàn dê ở ta 599 ngàn con.

Hệ thống phân phối thịt dê có những khó khăn. Nên chưa thể đi vào siêu thị. Các điểm giết mổ nhỏ lẻ của hộ gia đình chủ yếu tự phục vụ hoặc quán nhậu. Ít gặp ở kênh phân phối ở chợ truyền thống. Nếu các bạn đang làm lò mổ dê, khai thông được kênh này thì tương lai thịnh vượng nằm trong tầm tay.

 

1. Cần những trang trại (hay nuôi gia công) số lượng dê lớn:

Hiện nay, đa phần các hộ gia đình nuôi sinh sản nhỏ lẻ khoảng vài chục con nái. Lúc giá cao thì đua nhau nhập con giống, khi giá thấp thì xả đàn hay bỏ nghề. Họ chăn nuôi theo trái tay chứ chưa thật sự lấy con dê làm kinh tế chính.

Có một số hộ nuôi bài bản hơn thì khoảng vài trăm con. Làm thêm nghề lái dê, buôn bán cám, thuốc thú ý hay lò mổ để sinh nhai.

Sau mấy chuyến đi thực tế, thấy rằng ở Đồng Nai, Lâm Đồng đang có mô hình nuôi gia công mạnh, số lượng lên đến vài ngàn con dê mỗi hộ lớn.

Theo bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn, hiện mỗi người Việt Nam trung bình ăn 33 kg thịt heo / năm.

VN hiện có 96 triệu dân. Giả thiết nếu ăn 3.3 kg thịt dê ( bằng 10% heo). Tổng số thịt giết mổ là 316.800 tấn. Tương đương đàn dê vỗ béo là 7.920.000 con (dê đạt 40 kg  được đem xẻ thịt).

Tất nhiên, vẫn cần phải có nhiều hộ nông dân, nhiều gia trại, trang trại lớn tập trung vào con dê. Số lượng đàn dê phải tăng lên gần 20 triệu con thì mới có thể cung ứng cho một thị trường rộng lớn.

Và hiện nay với các loại dịch bệnh như heo tai xanh, dịch tả lợn châu Phi. Khi mà đàn heo chết, bị tiêu hủy hàng loạt. Nhà nước đang khuyến khích phát triển các đàn gia súc khác. Biết đâu, đây là cơ hội cho con dê tăng đàn.

 

1. Kiến thức chế biến thịt dê   

 

Cần lập ra các kênh hướng dẫn chế biến thịt dê bằng videos, bài viết bài chia sẽ trên các phương tiện mạng xã hội như Youtube, Facebook, blog cá nhân.

Các kênh truyền miệng, mỗi người chăn nuôi dê, lái dê, buôn bán thịt dê cần hiểu biết sâu hơn về chế biến thịt dê. Rồi đi nói chuyện mỗi ngày. Mưa dầm thấm lâu. Đến khi sẽ lan tỏa toàn xã hội.

Nếu ai có được quen biết với các kênh truyền thông nhà nước thì việc phổ biến này có lợi cho con dê hơn.

 

Tóm lại, để con dê có thể cán mốc tỷ đô. Cần có tình yêu, sự đam mê với con dê và sự nỗ lực không mệt mỏi của mọi người trong hội chăn nuôi dê nhằm mang con dê đến với toàn xã hội.

Bài viết thể hiện quan điểm cá nhân. Thông tin liên hệ:

Peter Nguyen – Dê Ban Mê Farm.